Przez zadania publiczne rozumieć będziemy zadania (obowiązki) praw­nie nałożone na organy władzy publicznej. Katalog zadań publicznych (nie­istniejący zresztą w zwartej postaci) możemy traktować jako wykaz szcze­gólnego rodzaju usług, do których świadczenia zobowiązane są organy władzy publicznej. Wykaz zadań publicznych stanowi więc swoiste zobo­wiązanie organów władzy wobec społeczeństwa, uzasadniające z jednej strony przyznanie władzom publicznym kompetencji niezbędnych do wyko­nania tych zadań, a z drugiej — ponoszenie przez obywateli obciążeń umoż­liwiających sfinansowanie działalności władz publicznych. Zakres zadań publicznych zależy od przyjętych rozwiązań ustrojowych. Zgodnie z powszechnie przyjmowaną we współczesnych demokracjach dok­tryną pomocniczości państwa, „władza powinna przejmować tylko te zadania, których nie są w stanie wykonać sami obywatele”.

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

W istotny sposób zakres zadań publicznych rozszerzany jest przez rosnącą urbanizację, wymuszają­cą konieczność przejmowania przez władze publiczne wielu zadań z zakre­su tzw. usług komunalnych. We współczesnych państwach zakres zadań publicznych jest jednak znacznie szerszy, obejmuje bowiem również takie dziedziny, w których — przynajmniej z „technicznego” punktu widzenia — łatwo można sobie wy­obrazić świadczenie usług na zasadach rynkowych, lecz które — z różnych względów — powszechnie uznawane są za zakres niezbędnej działalności państwa. Dobrymi przykładami są zadania państwa z zakresu szkolnictwa (zwłaszcza podstawowego i średniego), ochrony zdrowia (choć dotychczas nie udało się znaleźć zadowalającego modelu wykonywania tych zadań) oraz upowszechniania kultury i sportu. 

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Państwo bierze też na siebie zadania o bardzo dalekim horyzoncie oddziaływania, takie jak np. prowadzenie ba­dań naukowych o charakterze podstawowym.Odrębny, istotny problem, stanowi określenie zakresu zadań publicz­nych z dziedziny polityki społecznej. Znaczenie zasady pomocniczości jest tu widoczne jak chyba nigdzie indziej, a jednocześnie praktyka nieraz dale­ko odbiega od modelowych zasad. Pomoc społeczeństwa dla tych, którzy — z różnych powodów — nie są w stanie zapewnić sobie środków do życia, jest „od zawsze” uznawaną koniecznością, jednak nadmierne rozbudowanie zakresu oddziaływania pomocy państwa jest równie kosztowne, co szkodli­we.

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Niebezpieczne jest też przejmowanie przez państwo — w sytuacjach, w których nie jest to niezbędne — obowiązków tych, którzy powinni i ma­ją możliwości, by pomóc swoim bliskim. Niebezpieczne jest i to, że nad­mierne rozbudowanie mechanizmów pomocy społecznej może skłaniać do świadomego wyboru postawy oczekiwania na pomoc państwa. Wreszcie — co równie istotne — obejmowanie opieką państwa tych, którzy opieki takiej nie wymagają, w ostatecznym efekcie obraca się przeciwko tym, którzy tej pomocy naprawdę potrzebują. W debatach nad zadaniami i instrumentami polityki społecznej wyraź­nie widać też, że z przejęcia przez państwo zadań, których przejmować ono nie musiało, bardzo trudno jest się wycofać — po krótkim czasie przyzwy­czajamy się, iż od tego jest państwo i przekonani jesteśmy, że słusznie się nam to należy.

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Zadania publiczne są bardzo zróżnicowane pod względem ich formy. Możemy wśród nich wyróżnić między innymi: wykonywanie władczych funkcji państwa — stanowienie i egze­kwowanie prawa, wymiar sprawiedliwości, udzielanie — w prawem określonym zakresie — zezwoleń i koncesji, zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego, reprezentowanie pań­stwa na zewnątrz, zarządzanie finansami państwa,zarządzanie majątkiem stanowiącym własność państwa i innych in­stytucji publicznych, w tym — ochrona środowiska naturalnego i dzie­dzictwa narodowego,świadczenie usług publicznych, takich jak usługi edukacyjne, kultu­ralne, zdrowotne, opiekuńcze (np. prowadzenie domów pomocy spo­łecznej), komunalne (transport zbiorowy, zbieranie i zagospodarowanie odpadów, dostarczanie wody i gospodarka ściekowa),utrzymanie infrastruktury przeznaczonej do powszechnego użytku (w tym budynków użyteczności publicznej, urządzeń przeciwpowodzio­wych, dróg),wspieranie zadań wykonywanych przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego,wypłatę prawem przewidzianych świadczeń pieniężnych (stypen­diów, rent, emerytur, zasiłków z pomocy społecznej, świadczeń rodzin­nych, zasiłków dla bezrobotnych, nagród itp.).

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Zauważyć warto, że część z wymienionych powyżej zadań wynika z obowiązku wykonywania innych zadań — taki charakter mają np. funkcje związane z zarządzaniem finansami państwa, działalność służb pracow­niczych w administracji czy obowiązek utrzymania w należytym stanie budynków publicznych. Wykonywanie tych zadań jest z jednej strony nie­zbędne, z drugiej jednak stanowi poważne, wielokrotnie opisywane niebez­pieczeństwo „zamknięcia się” administracji i zachwiania równowagi między zadaniami wykonywanymi na rzecz obywateli i zadaniami wewnętrznymi. Fakt przypisania państwu pewnego zadania nie przesądza jeszcze o ko­nieczności jego wykonywania przez pracowników publicznych. Wręcz prze­ciwnie — wielokrotnie znacznie bardziej efektywną formą wykonania zada­nia publicznego będzie powierzenie go instytucji spoza sfery władzy publicznej — organizacji pozarządowej lub firmie komercyjnej. 

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Coraz czę­ściej przekonujemy się też do wykonywania zadań publicznych metodami partnerstwa publiczno-prywatnego, polegającymi na zaangażowaniu kapita­łu prywatnego w wykonywanie zadań publicznych. Najczęściej stosowaną formułą partnerstwa publiczno-prywatnego jest powierzenie wykonywania zadania publicznego partnerowi prywatnemu, który wnosi do przedsięwzię­cia swój kapitał (np. finansując inwestycję niezbędną do wykonywania tego zadania), otrzymując w zamian prawo do czerpania pożytków z wykonywa­nego zadania, np. w formie prawa do opłat. Partnerstwo publiczno-prywatne może być bardzo efektywną formą wykonywania zadań publicznych, ograni­czając publiczne wydatki inwestycyjne i rozkładając między obie strony part­nerstwa ryzyko ekonomiczne związane z niezbędnymi inwestycjami.

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Dość powszechne jest nadał mniemanie, silnie zakorzenione w obycza­jach z czasów wszechobecności państwa, iż tylko wykonywanie zadań pu­blicznych bezpośrednio przez instytucje podległe organom władzy zapew­nia właściwy standard wykonania zadań i możliwość zachowania państwowej kontroli nad powierzonymi państwu obowiązkami. Jest oczywi­ście prawdą, że zlecenie zadania publicznego instytucji pozarządowej nie zdejmuje z państwa odpowiedzialności za zlecone zadanie, prawdą jest też, że nie wszystkie zadania mogą być zlecone. Można jednak z łatwością wskazać liczne przykłady zadań, których wykonywanie przez podmioty prywatne lub organizacje obywatelskie daje lepsze efekty niż wykonywanie ich siłami pracowników instytucji publicznych.

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.