Znacznie bardziej skutecznym rozwiązaniem jest jednak wdrożenie syste­mu, w którym oprócz rocznych budżetów okresowo opracowywane są wie­loletnie plany finansowe, tworzące ramy dla kolejnych budżetów. Taki sys­tem obowiązuje np. w gospodarce budżetowej Unii Europejskiej i — co ważne i ciekawe — działa skutecznie mimo tego, że dokumenty określają­ce ramy dla rocznych budżetów UE mają charakter nieformalnego porozu­mienia organów UE uczestniczących w procedurze budżetowej, a nie cha­rakter formalnie uchwalanego planu. Gdy zsumujemy dochody i wydatki (planowane lub wykonane) wszyst­kich budżetów oraz dochody i wydatki wszystkich jednostek sektora finan­sów publicznych, które nie są objęte budżetami, otrzymamy kwoty znacznie przewyższające rozmiary faktycznych dochodów i wydatków publicznych. 

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Dla wielu jednostek zaliczanych do sektora finan­sów publicznych podstawowym źródłem dochodów są transfery z innych jednostek sektora finansów publicznych — wymienić można wiele przypad­ków, gdy udział takich dochodów w ogólnej kwocie dochodów przekracza nawet poziom 90-95%. Tak jest np. w Funduszu Emerytalno-Rentowym Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, większości państwowych muzeów, przeważającej większości samorządowych (gminnych) domów kultury. W efekcie sumując dochody i wydatki jednostek, te same dochody liczymy kilkakrotnie. Aby więc od danych o dochodach i wydatkach poszczególnych podmio­tów i jednostek sektora finansów publicznych przejść do zestawienia obra­zującego pełne dochody publiczne i ich rozdysponowanie, należy dokonać operacji nazywanej konsolidacją danych.

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Konsolidacja polega na tym, że: najpierw z danych o dochodach każdego z podmiotów (jednostek) eliminujemy dochody pochodzące od innych jednostek sektora finan­sów publicznych, a z wydatków — wydatki dokonywane na rzecz in­nych jednostek sektora finansów publicznych,sumujemy tak zmodyfikowane dane, otrzymując jako rezultat łączne kwoty dochodów i wydatków sektora finansów publicznych.W polskim sektorze finansów publicznych skala transferów we­wnętrznych jest ogromna — w budżecie państwa kwoty transferów na rzecz innych podmiotów i jednostek sektora finansów publicznych są znacznie większe niż wydatki kierowane do podmiotów spoza sektora. Świadczy to o poważnym niedopasowaniu rozkładu dochodów publicz­nych do rozkładu kosztów wykonywania zadań publicznych powierzo­nych poszczególnym podmiotom sektora finansów publicznych. 

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Gdy prześledzimy system gospodarowania środkami publicznymi, dostrzeżemy poważny problem polegający na tym, że jeśli nawet intencją organu władzy publicznej zarządzającej całym bud­żetem jest dążenie do oszczędnego wydatkowania środków publicznych, to z perspektywy pojedynczej jednostki organizacyjnej wykorzystanie kwoty mniejszej niż przydzielono jej z budżetu jest z ekonomicznego punktu wi­dzenia nieracjonalne. Oznacza to, że w sektorze finansów publicznych nie działają mechani­zmy, które na firmach komercyjnych wymuszają ciągłe dążenie do minima­lizacji kosztów przy utrzymaniu właściwych parametrów jakościowych oferowanych produktów. Jednostka wykonująca zadanie publiczne przy użyciu środków budżetowych nie jest poddana presji rynku — działa jako monopolista, nie osiąga też żadnej korzyści z obniżania swych kosztów. 

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Ścisła kontrola musi w pewnym stopniu brak presji rynku zastąpić, choć — jak wskazuje doświadczenie — skuteczność mechanizmu kontroli jako spo­sobu wymuszania większej efektywności jest dość ograniczona. System kontroli jednostek sektora finansów publicznych powinien obej­mować trzy wzajemnie dopełniające się segmenty:kontrolę wewnętrzną, sprawowaną przez pracowników każdej jed­nostki — jej zadaniem jest zapewnienie zgodnego z prawem i efektyw­nego funkcjonowania jednostki; w ramach kontroli wewnętrznej polskie prawo wyróżnia:kontrolę finansową, audyt wewnętrzny, którego zakres sprecyzowano w ustawie o fi­nansach publicznych jako „niezależne badanie systemów zarządza­nia i kontroli w jednostce oraz czynności doradcze, w tym składanie wniosków, mające na celu usprawnienie funkcjonowania jednostki”;kontrolę zewnętrzną, do której zadań należy dokonywanie niezależ­nej oceny funkcjonowania instytucji wykonujących zadania publiczne oraz ocena rzetelności dokumentów sprawozdawczych przedkładanych przez jednostki sektora finansów publicznych — zasadniczą rolę w sprawowaniu kontroli zewnętrznej odgrywa Najwyższa Izba Kontro­li, ale jest ona sprawowana również przez inne podmioty, w tym — przez biegłych rewidentów (indywidualnych audytorów);niezależną kontrolę obywatelską, sprawowaną głównie przez organi­zacje pozarządowe, niezależne ośrodki badawcze i media.

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Pojęcie kontroli należy wyraźnie odróżnić od pojęcia nadzoru, choć w potocznym języku oba te pojęcia są często stosowane zamiennie. Istotą różnicy między kontrolą i nadzorem jest to, iż instytucje kontrolne nie mają żadnych uprawnień władczych wobec kontrolowanych jednostek — poza uprawnieniami związanymi z samym przeprowadzeniem kontroli. W wyni­ku kontroli mogą one rekomendować kontrolowanym jednostkom podjęcie konkretnych działań usprawniających, mogą też o stwierdzonych nieprawi­dłowościach informować jednostki nadrzędne i organy ścigania, nie mogą natomiast nakazać kontrolowanym podmiotom podjęcia jakichkolwiek działań. Pojęcie nadzoru zawiera w sobie natomiast prawo do bezpośrednie­go ingerowania w działalność nadzorowanych jednostek. 

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Najbardziej naturalna wydaje się sytuacja, w której w uchwalonym budżecie łączna kwota dochodów odpowiada dokładnie kwocie wydat­ków. Nie zawsze osiągnięcie równowagi budżetowej, rozumianej jako równość dochodów i wydatków ustalonych w budżecie, jest możliwe. Do­puszczamy więc możliwość uchwalenia budżetu, w którym wydatki są większe od dochodów, a więc uchwalenia deficytu budżetowego, a także uchwalenia budżetu z nadwyżką budżetową, czyli z przewagą dochodów nad wydatkami. Deficyt budżetowy jest najczęściej rezultatem niedostosowania wyso­kości niezbędnych wydatków do możliwości dochodowych — gdy wydat­ki niezbędne do wykonania obligatoryjnych zadań publicznych przewyż­szają dostępne dochody, uchwalenie budżetu z deficytem jest jedynym rozwiązaniem. 

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.

Przyczyny uchwalania budżetu z deficytem mogą być jed­nak różne. Deficyt budżetowy może być elementem świadomie zaplano­wanej polityki inwestycyjnej, pozwalającym na przyspieszenie tworzenia niezbędnej infrastruktury; deficyt budżetowy jest też jedynym sposobem na wykorzystanie środków z nadwyżek budżetowych osiągniętych w po­przednich latach. Uchwalenia budżetu z deficytem nie uważa się za naruszenie zasady równowagi budżetowej, jeśli wskazane są źródła sfinansowania tych wydat­ków, których nie można sfinansować dochodami. Innymi słowy, dla zacho­wania zasady równowagi budżetowej wystarczy wskazać źródła środków na sfinansowanie deficytu. Źródłami finansowania mogą być środki znajdujące się w naszej dyspo­zycji (niewykorzystane dochody z poprzednich lat) oraz wpływy uzyskiwa­ne ze sprzedaży majątku publicznego. 

Jakub Woźniak

Witam! Nazywam się Jakub Woźniak i jestem wykładowca na wydziale finansów i ekonomii Uniwersytetu Gdańskiego. Prowadzenie tego bloga to obok sportu i filmów, jedna z moich największych pasji i form komunikacji.